
UFF ÖĞRENCİLİK NE DE ZORMUŞ…
20 Şubat 2023
ANLAMAK MI? ANLATABİLMEK Mİ?
20 Şubat 2023Hatırlar mısınız? Bilmiyorum. Bundan otuz-otuz beş yıl evvel evlerde telefon yoktu. Bulunduğumuz mahallede sadece bir iki tane olurdu. Onlarda genelde bakkal ya da muhtarlıklarda bulunurdu. Birini arayacağınız zaman ya da sizi biri aradığı zaman bu yerler aranır. Telefon ahizesi açık bırakılır ve aranan kişi evinden çağrılır. Böylece konuşma yapılırdı. Şimdilerde bunu anlamak hayli zorlaştı. Artık çocuklarımız doğar doğmaz teknoloji harikası dediğimiz cep telefonlarıyla tanışıyorlar. Nereden bilsinler jetonla çalışan ankesörlü telefonları.
Ankesör Fransızca kökenli “encaisseur” den dilimize geçmiş olup, anlamı “kasa, kumbara” demektir. Konumuzla ilgili değil belki ama yeri gelmişken değinmek istedim. İşte bu ankesörlü telefonlar o zamanlar genelde jetonla çalışırlardı. Sonraları para ve kartla çalışanları da konuldu. Hala var mı? Ya da varsa da kullanılıyor mu? Bilemiyorum. Neyse uzatmayalım. Jetonu atardınız belki aceleniz de var ama jeton bir türlü düşmez konuşma yapamazsınız. Biraz uğraşırsınız hatta ankesörü sallarsınız ya da biraz vurursunuz ama bir türlü düşmez. Jetonu da geri alamazsınız, konuşma da yapamazsınız. Hatta şöyle diyaloglar da yaşanırdı sık sık “Ankesöre neden vuruyorsun kardeşim” “abi jeton bir türlü düşmüyor” derlerdi. ben tekmeleyenleri bile gördüm. Bir hayli stres ve sinir kaplardı üzerinizi. Bereket kartlıları çıktı da sonradan kurtulduk bu durumlardan.
İşte ta o zamanlardan kalmadır. “jeton düştü” ya da “jeton kaç köşeliydi” deyimleri. Zor ya da geç anlayan kişilere kullanılan deyimlerdir. Ben yine de işimi sağlama alıp TDK sözlüğüne bakmayı ihmal etmedim.
“Jeton geç düşmek” deyimi Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre, “konuşulan veya sözü edilen konuyu geç anlamak, geç intikal etmek” anlamına geliyor. Demek ki doğru biliyormuşuz…
Anlamak ne demek? Neden herkes farklı anlıyor? Ya da aynı ortamda bulunduğu ve aynı olay ya da duruma maruz kalmasına rağmen bazıları anlamıyor? Kafam karıştı, hiçbir şey anlamadım ben bu işten.
Anlamak ne demek peki? Yine TDK sözlüğüne göre;
Bir şeyin ne demek olduğunu, neye işaret ettiğini kavramak
Yeni bilgileri eskileriyle bir araya getirerek sonuç niteliğinde başka bir bilgi edinmek.
Sorup öğrenmek.
Doğru ve yerinde bulmak
Birinin duygularını, istek ve düşüncelerini sezebilmek
Bir şey hakkında bilgisi bulunmak
Yarar sağlamak
Gibi anlamlara gelmektedir. İyi de anlamak bu kadar mı zor? Ya anlaşılmak…
Cahit Zarifoğlu ne güzel ve sade ifade etmiş anlamayı;
Bazen anlıyorum, bazen anlamıyorum. Annemi, babamı nenemi Annem şöyle der göstererek beni: cin gibi maşallah Cin ne demek? Gibi ne demek? | Babam diyor ki bana bakarak: altını üstüne getirmiş evin. Hiç yapabilir miyim dediklerini? Ninemse der bana: topaç gibi | Bir dedem açık insan pek de zeki. Dilinden bal akar. attaya gidelim der. Al sana şeker der. Göz kırpar. Okşar. Sever. Bir de gıdıklar. Dedemi çok anlıyorum. |
Jeton hala düşmedi. Anlamak ve anlaşılmak dileğiyle…